تمرین درمانی رکن اساسی درمان در فیزیوتراپی است که نیاز به دانش زیادی دارد. یکی از وظایف مهم در فیزیوتراپی، ارزیابی اختلالات ساختاری و فانکشنال و همچنین شناسایی سندرم های کنترل حرکتی است. اساس درمان این اختلالات اسکلتی عضلانی در فیزیوتراپی، تمرین درمانی است. فیزیوتراپیست ها با رویکردی بیمار محور، برای درمان اختلالات حرکتی شناسایی شده، یک برنامه درمانی با پایه تمرین درمانی اختصاصی برای بیمار در نظر می گیرند. تمرین درمانی به معنی تجویز حرکات و ورزش هایی اختصاصی است که فیزیوتراپیست آن ها را آموزش می دهد و بر اجرای صحیح آن ها نظارت می کند و در صورت نیاز تمرینات را پیشرفت می دهد. حرکات و تمرین های ورزشی در صورتی که صحیح انجام نشوند یا مناسب نباشند می تواند اثر عکس گذاشته و مشکل فرد را حتی بدتر کند.
منشا بسیاری از درد های اسکلتی عضلانی
تغییر الگوی حرکتی نرمال بر اثر درد، پوزیشن های طولانی مدت و یا حرکات تکراری می تواند منشأ بسیاری از مشکلات عضلانی اسکلتی باشد. تغییر الگوی حرکتی با بر هم زدن راستای حرکتی و نیروهای نرمال در مفاصل می تواند سبب درد شود. بنابراین چنانچه برای درمان صرفا به رفع علامت ها (مثل التهاب و درد) اکتفا شود و الگوهای حرکتی اصلاح نشوند، ممکن است نتیجه آن بیمارانی باشد که با ناامیدی علارغم درمان های مکرر، از عود مجدد مشکل و یا یک درد مزمن شکایت کنند. بنابراین بسیاری از مشکلات اسکلتی عضلانی در اثر تغییر الگوهای حرکتی و پوسچر به وجود می آیند و تا این الگوها اصلاح نشوند خیلی از اوقات درمان موفق و ماندگاری اتفاق نمی افتد.
در فیزیوتراپی ما نگاهمان به کل سیستم است نه فقط ناحیه ای که آسیب در آن اتفاق افتاده است.
توانبخشی نوروماسکولار
کاهش درد و التهاب، تقويت ايزوله عضلات و بازگرداندن دامنه حرکتي به هيچ وجه بازگشت بيمار را به زندگي روزمره قبلي خود تضمين نمي کند و اين جاست که اهمیت موتور کنترل و توانبخشی نوروماسکولار مشخص می شود.
توانبخشی، بیشتر تسهیل پروسه های حسی- حرکتی و شناختی با فراهم کردن محیطی غنی از تنوع و تحریک است و فقط تمرین و ورزش معمولی نیست.
توانبخشی عملکردی یعنی کمک به فرد در بازگرداندن ظرفیت حرکتی خودش برای رسیدن به عملکرد و حرکات مورد نیازش است. هدف ما استفاده از منابع حرکتی خود فرد است و از مشابه حرکاتی که قبلا فرد قادر به انجام آنها بوده برای بازگراندن این حرکات استفاده می کنیم؛ در این مرحله نیاز به یادگیری حرکتی جدیدی نداریم. مثلا برای شخصی که تنیس بازی می کند حرکات تنیس نیز جزء توانبخشی قرار می گیرد.
تمرین درمانی و PNF
کاهش درد و التهاب، تقويت ايزوله عضلات و بازگرداندن دامنه حرکتي به هيچ وجه بازگشت بيمار را به زندگي روزمره قبلي خود تضمين نمي کند و اين جاست که اهمیت موتور کنترل و توانبخشی نوروماسکولار مشخص می شود.
توانبخشی، بیشتر تسهیل پروسه های حسی- حرکتی و شناختی با فراهم کردن محیطی غنی از تنوع و تحریک است و فقط تمرین و ورزش معمولی نیست.
توانبخشی عملکردی یعنی کمک به فرد در بازگرداندن ظرفیت حرکتی خودش برای رسیدن به عملکرد و حرکات مورد نیازش است. هدف ما استفاده از منابع حرکتی خود فرد است و از مشابه حرکاتی که قبلا فرد قادر به انجام آنها بوده برای بازگراندن این حرکات استفاده می کنیم؛ در این مرحله نیاز به یادگیری حرکتی جدیدی نداریم. مثلا برای شخصی که تنیس بازی می کند حرکات تنیس نیز جزء توانبخشی قرار می گیرد.
تمرین درمانی وPNF
(Proprioceptive neuromuscular facilitation) PNF یک فیزیولوژی و مفهومی نوین از تمرین درمانی است.
در PNF، الگوهای فانکشنال حرکت با تکنیک های تسهیل عصبی عضلانی ترکیب می شود تا باعث بروز پاسخ های حرکتی و بهبود عملکرد و کنترل عصبی عضلانی شود.
الگوهای PNF شامل یک سری الگوهای حرکتی اند که کاملا بر اساس حرکات فانکشنال و بر مبنای نوروفیزیولوژی طراحی شده اند که جهت تقویت عضلات، تسهیل عصبی عضلانی و در کل بازگشت به فانکشن استفاده می شوند.
مثلا در بی ثباتی قدامی شانه ابتدا الگوی D2E آن استفاده می شود تا عضلات internal rotator بصورت eccentric تقویت شوند و بتوانند حرکت چرخش به خارج شانه را کنترل کنند.
و یا در Ankle sprain ابتدا الگوی D1E استفاده می شود تا علارغم نداشتن جزء inversion وplantar flexsion که آسیب رسان هستند باعث تقویت عضله گلوتئوس ماکزیموس که با عضلات پرونئال سینرجی است شود تا از این طریق کنترل حرکت inversion کنترل شود.
